Το σύνολο πεποιθήσεων που έχεις, καθορίζει τον τρόπο που βλέπεις τον εαυτό σου και τους άλλους.
Ορίζει ολόκληρη την πραγματικότητα σου.
Το πρόβλημα ωστόσο εντοπίζεται στο γεγονός πως τα συστήματα πεποιθήσεων που έχουμε δεν μας ωφελούν ιδιαίτερα.
Πειράματα με κουμπιά πεποιθήσεων
Ένας μικρός αριθμός ανθρώπων θα τοποθετούνταν σε ένα δωμάτιο. Στην συνέχεια, και έχοντας μπροστά τους κάποια κουμπιά, θα τους δίνονταν μια απλή οδηγία:
« Πατήστε τα κουμπιά όπως θέλετε μέχρι να ανάψει το λαμπάκι »
Προφανώς, μετά από τυχαία χτυπήματα στην σειρά, το λαμπάκι κάποια στιγμή άναβε.
Σε γενικές γραμμές, μετά από 10-15 λεπτά το κάθε άτομο είχε σκεφτεί ποια είναι συγκεκριμένη συχνότητα κουμπιών που πρέπει να πατάει για να ανάψει το λαμπάκι.
Το περίεργο ωστόσο ήταν άλλο…
Η συχνότητα που άναβε το λαμπάκι ήταν εντελώς τυχαία ανεξάρτητα τι θα πατούσε το κάθε άτομο!
Δεν υπήρχε κάποιο μοτίβο.
Το πείραμα είχε ως σκοπό να αποδείξει πόσο γρήγορα το μυαλό είναι ικανό να βγάζει και να πιστεύει τα δικά του συμπεράσματα.
Κάθε άτομο μέσα στο δωμάτιο, πίστευε πως είχε βρει την μαγική συχνότητα.
Ο εγκέφαλος μας είναι μια μηχανή πρόβλεψης και κατασκευής νοήματος.
Αυτό που εμείς αντιλαμβανόμαστε ως νόημα, είναι οι διασυνδέσεις που κάνει ο εγκέφαλος μας ανάμεσα δύο ή περισσότερες εμπειρίες.
Το μυαλό μας ουσιαστικά είναι μηχάνημα κατασκευής πεποιθήσεων.
Συνεχώς κάνεις διασυνδέσεις για να μας βοηθήσει να καταλάβουμε τον κόσμο γύρω μας και μας προστατεύει μην πάθουμε εγκεφαλικό από την ποσότητα των ερεθισμάτων που δεχόμαστε κάθε δευτερόλεπτο.
Ωστόσο, υπάρχουν δύο προβλήματα:
Πρώτον, ο εγκέφαλος δεν είναι τέλειος. Ξεχνάμε πράγματα και αντιλαμβανόμαστε με την δική μας υποκειμενική αντίληψη σχεδόν τα πάντα.
Δεύτερον, από την στιγμή που θα δημιουργήσουμε ένα σύστημα πεποιθήσεων, ο εγκέφαλος μας είναι σχεδιασμένος να κρατά με νύχια και με δόντια την συγκεκριμένη πεποίθηση.
Ο κωμικός Emo Philips είχε πει πολύ σοφά:
Συνήθιζα να πιστεύω πως ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι το πιο απίστευτο όργανο στο σώμα μου. Μετά συνειδητοποίησα ποιος μου το έλεγε
Ο εγκέφαλος έχει σχεδιαστεί για να είναι αποτελεσματικός. Όχι ακριβής.
Ποια πακέτα πεποιθήσεων να διαλέξω τελικά;
Καθώς μεγαλώνουμε, οι γονείς μας είναι λογικό να προσπαθούν να μας προστατέψουν.
Μην μιλάς σε αγνώστους και όταν πηγαίνετε εκδρομή μην πάρεις τίποτα από κάποιον που δεν ξέρεις.
Λογικό.
Σε πιο μικρές ηλικίες, όταν σπάζαμε κάτι ήμασταν « κακά παιδιά ».
Το ζήτημα με αυτό είναι πως συνδέσαμε ένα λάθος με την ταυτότητα μας.
Αν κάνεις ζημιά είσαι κακό παιδί, αν χαμογελάς και είσαι ευγενικός τότε είσαι καλό παιδί.
Ωστόσο, οι πεποιθήσεις μας για τα λάθη μας και τι είναι σωστό ή λάθος περιλαμβάνουν ένα παράδοξο επιλογής.
Αν συνεχίσεις να έχεις συγκεκριμένες πεποιθήσεις, θα συνεχίσουν να σε οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στις ίδιες αποφάσεις και συμπεριφορές.
Αυτό που δεν ξέρω ακριβώς όμως, είναι κατά πόσο αυτό σημαίνει εξέλιξη.
Στο πλαίσιο των πεποιθήσεων κρύβεται ένα είδος επανάστασης.
Μια ενδόμυχη αμφισβήτηση του κατά πόσο δουλεύουν προς όφελος σου τα συστήματα πεποιθήσεων που έχεις.
Βασικά, η εξέλιξη κρύβεται στην αναίρεση.
Τι αποφασίζεις να κρατήσεις και τι αποφασίζεις να στείλεις στα αζήτητα.
Όταν μαθαίνουμε κάτι καινούργιο, δεν πηγαίνουμε από το λάθος στο σωστό. Αντίθετα θα μπορούσα να πω, μετακινούμαστε από κάτι λάθος προς κάτι λιγότερο λάθος.
Παρόλο που μας αρέσει η ιδέα να βρούμε την τέλεια και απόλυτα σωστή απάντηση για τον εαυτό μας, χάνουμε το δέντρο.
Σκοπός, πιστεύω, είναι να βρεις τρόπους να μετακινηθείς από λάθος του χθες προς το λιγότερο λάθος του αύριο.
Όταν προσεγγίζεις με αυτό τον τρόπο την καθημερινότητα, παρόλο που είναι μανίκι, η εξέλιξη και αμφισβήτηση πεποιθήσεων γίνεται πιο ομαλά και όχι ως ψυχρολουσία.
Αρχιτέκτονες πεποιθήσεων – Είναι δύσκολο το μονοπάτι
Τα συστήματα πεποιθήσεων που έχουμε είναι οι υποθέσεις που κάνουμε για πράγματα που ξέρουμε αλλά και για πράγματα που δεν ξέρουμε.
Και αυτό είναι καλό αρκεί να γνωρίζουμε πως τα αποτέλεσμα των πεποιθήσεων μας είναι οι συμπεριφορές μας.
Και πως οι συμπεριφορές μας είναι πειράματα.
Πειράματα που αποκαλύπτουν πως δεν υπάρχει ένα σωστό δόγμα και ιδεολογία και τον καθένα μας.
Υπάρχει μόνο η εμπειρία που αποκαλύπτει τι είναι σωστό και αποδοτικό για εσένα.
Αν όλη η μάζα των πεποιθήσεων που έχεις, δουλεύει με το μέρος σου ή εναντίον σου.
Δυστυχώς, τα θεμέλια των πεποιθήσεων που έχει ο καθένας, εγώ, εσύ και ο οποιοσδήποτε, μας πεισμώνουν να πιστεύουμε πως η άποψη που έχουμε για την ζωή και οτιδήποτε την περικλείει είναι σωστό.
Αυτό όμως μας αποτρέπει να πειραματιστούμε.
Υπάρχουν φορές που έχω τόσο πάγιες απόψεις για την ζωή, σαν καλούπια πεποιθήσεων, που με δυσκολεύουν να την ζήσω κάποιες στιγμές της στο full.
Μερικές φορές, είναι πολύ εύκολο να μένουμε σε μια επίπονη πεποίθηση αντί να τεστάρουμε αν πραγματικά μας προσφέρει κάτι πίσω.
Τα συστήματα πεποιθήσεων που έχουμε, είναι σχεδιασμένα να μας προσφέρουν μια άνεση στο τώρα αντί να μας προσφέρουν μια άνεση και επιτυχία στο μέλλον.
Με απλά λόγια, θέλουμε να εξιστορήσουμε την δική μας ιστορία λες και ξέρουμε το τέλος από την αρχή της διήγησης.
Η βεβαιότητα είναι ο εχθρός της ανάπτυξης και της εξέλιξης.
Η αβεβαιότητα όμως, μας δίνει μια σφυριά στο κεφάλι και μας ξυπνά από τον λήθαργο πως κάποια πακέτα πεποιθήσεων ενδεχομένως να είναι λάθος.
Και όταν κλείνεις τον μάτι στον εαυτό σου και σκέφτεσαι πως τελικά είναι πολύ πιθανό αυτό που πιστεύεις να είναι λάθος, τότε ξεκινά ουσιαστικά η αναζήτηση της αλήθειας.
Ξέρω πως σε έπρηξα με το σωστό και λάθος όμως πιστεύω πως πιάνεις το νόημα.
Πρόσεξε τι θα πιστέψεις – Η ανακρίβεια των πεποιθήσεων
Ο εγκέφαλος μας προσπαθεί συνεχώς να βγάλει νόημα από τις τωρινές καταστάσεις βασιζόμενος σε αυτά που ήδη πιστεύουμε και έχουμε βιώσει.
Κάθε νέο κομμάτι πληροφορίας μετράται και συγκρίνεται με τα συστήματα πεποιθήσεων που έχουμε και τις προσωπικές μας αξίες.
Ως αποτέλεσμα, ο εγκέφαλος μας είναι συνεχώς διχασμένος για τι πιστεύουμε πως είναι αλήθεια την κάθε στιγμή.
Και φυσικά τα παραπάνω έχουν μια σοβαρή επίπτωση:
Όσο περισσότερο μια κατάσταση, άνθρωπος ή γεγονός απειλεί πώς βλέπεις τον εαυτό σου, πόσο πετυχημένος/αποτυχημένος πιστεύεις πως είσαι, τόσο θα το αποφεύγεις.
Υπάρχει ένα συγκεκριμένο όριο άνεσης όταν γνωρίζεις πώς να ταιριάζεις στον κόσμο.
Όταν το όριο αυτό ξεπερνιέται, τα πράγματα γίνονται απειλητικά.
Υπάρχουν πολλές ευκαιρίες που τις αφήνουμε να γλιστρήσουν μέσα από τα χέρια μας επειδή απειλούν πως βλέπουμε και αισθανόμαστε για τον εαυτό μας.
Αβεβαιότητα στα συστήματα πεποιθήσεων: Κρυμμένη λύση;
Υπάρχουν πολλές στιγμές που αμφισβητούμε τον εαυτό μας, τις ικανότητες μας και φυσικά τα όρια μας.
Ίσως πιστεύεις πως δεν είσαι αρκετά καλός να φλερτάρεις, να πετύχεις ή να φέρεις τις αλλαγές που θέλεις.
Δεν λέω πως ισχύει το αντίθετο.
Όμως, ποια είναι τα μετρικά που ορίζεις πως δεν είσαι καλός;
Οι περισσότεροι αναρωτιόμαστε αν έχουμε δίκιο ή άδικο για αυτά που πιστεύουμε.
Τουλάχιστον αυτό θέλω να πιστεύω.
Όμως λίγοι από εμάς κάνουμε ένα βήμα παραπέρα για να αναρωτηθούμε τι θα σήμαινε αν κάναμε λάθος.
Φλερτάρεις με μια γυναίκα που σου αρέσει και στο τέλος της συζήτησης της προτείνεις να την ξαναδείς.
Σου πετάει ένα πανηγυρικό όχι και μένεις κόκκαλο.
Για ποιους λόγους πιστεύεις πως συνέβη;
Προφανώς είναι ένας συνδυασμός παρόντος και παρελθόντος.
Παρατήρησες κάποιες αντιδράσεις και με βάση αυτά που είδες και σε συνδυασμό με ένα σύστημα πεποιθήσεων που στηρίζεται στην μνήμη σου, διαμόρφωσες μια άποψη.
Πιστεύεις πως σε απέρριψε επειδή δεν της άρεσες.
Πιθανότητα να έχεις δίκιο.
Όμως τι θα σήμαινε αν είχες άδικο;
Με ποιον τρόπο θα σε επηρέαζε το συγκεκριμένο σύμπλεγμα πεποιθήσεων την επόμενη φορά που θα φλέρταρες;
Όπως είχε πει πολύ σοφά ο Αριστοτέλης:
Είναι χαρακτηριστικό του καλλιεργημένου μυαλού να μπορεί να απολαύσει μια ιδέα χωρίς να την αποδεχθεί
Ωστόσο, η απόρριψη για παράδειγμα, είναι ένα αντικειμενικό πρόβλημα και αγκάθι.
Σε κανέναν δεν αρέσει.
Και δεν αρέσει γιατί είτε επειδή δεν επιβεβαιώνει μια προσδοκία μας είτε επειδή την επιβεβαιώνει.
Αν σου άρεσε η γυναίκα και περίμενες να δεχτεί να βγείτε και συνέβη το αντίθετο τότε είναι λογικό να στραβώνεις.
Αν πάλι δεν περίμενες να δεχτεί και βγήκες σωστός, πάλι με άδεια χέρια μένεις.
Η απόρριψη υποδηλώνει πως την συγκεκριμένη στιγμή και η συγκεκριμένη γυναίκα δεν ήθελε να βγει μαζί σου.
Και μπορεί να το βλέπεις δικαιολογημένα σαν πρόβλημα, όμως θα χρειαστεί να επιλέξεις ποιο πρόβλημα είναι καλύτερο.
Ή για να στο θέσω καλύτερα, ποια εξήγηση σε ωφελεί περισσότερο.
Και αυτό γιατί οι εξηγήσεις που δίνουμε για αυτά που μας συμβαίνουν είναι τα εφόδια που καθορίζουν τον τρόπο που θα προσεγγίσουμε μελλοντικές καταστάσεις.
Οι καταστάσεις που πέφτουν μπροστά μας δεν είναι πάντα στον έλεγχο μας.
Οι εξηγήσεις που δίνουμε για τον λόγο που συνέβησαν όμως είναι.
Η μήπως όχι;
Όπως πάντα, περιμένω τα σχόλια σου εδώ.
Να είσαι καλά
