Ο αυτοέλεγχος είναι μια προληπτική πράξη στην οποία το άτομο επιλέγει να εστιάσει σε μακροπρόθεσμους στόχους αντί για βραχυπρόθεσμους πειρασμούς. Με άλλα λόγια είναι μια λογική και όχι συναισθηματική μορφή ελέγχου.
Όταν έχεις αυτοέλεγχο, ξεπερνάς τις ανεπιθύμητες παρορμήσεις, τα συναισθήματα και τις σκέψεις, επειδή ο αυτοέλεγχος βασίζεται στο κίνητρο, το οποίο οδηγείται από την εσωτερική ανταμοιβή.
Έτσι οι βραχυπρόθεσμοι πειρασμοί δεν σχετίζονται με τον μακροπρόθεσμο στόχο και κατά συνέπεια δεν παρέχουν ευχαρίστηση. Επομένως, αυτό που παίζει ρόλο για να έχεις αυτοέλεγχο είναι οι αξίες σου και το κατά πόσο αυτές συμβαδίζουν με τις επιθυμίες σου.
Υπάρχουν βέβαια καταστάσεις στις οποίες η θέληση και οι αξίες έρχονται σε αντίθεση. Μπορεί να έχεις κάποιες συγκεκριμένες αξίες, αλλά οι επιθυμίες σου εκείνη την στιγμή να σε ωθούν κάπου αλλού.
Τότε είναι που πρέπει να εκλογικεύσεις τα πράγματα και να κατανοήσεις τις συνέπειες της συμπεριφοράς σου. Δηλαδή, να σκεφτείς τι θα συμβεί αν χάσεις τον αυτοέλεγχο σου και υποκύψεις στους διάφορους πειρασμούς.
Ο αυτοέλεγχος αντιμετωπίζει πολλούς εχθρούς. Ο κυριότερος είναι το άγχος, το οποίο μπορεί να εξαφανίσει την θέληση σου.
Επίσης, η αυτοκριτική μερικές φορές μπορεί να αποβεί μοιραία για τον αυτοέλεγχο σου και να σε κάνει να αισθανθείς ότι δεν έχεις κανέναν τρόπο να ελέγξεις τα πράγματα.
Ειδικά η αυτοκριτική και ο τρόπος που σαμποτάρεις τον εαυτό σου, όπως για παράδειγμα στο φλερτ, είναι πολύ σημαντική, όπως μπορείς να τσεκάρεις στο παρακάτω βίντεο:
Επιπλέον, δεν είναι λίγες οι φορές που μπορεί να κάνεις εκπτώσεις σε όλα εκείνα που είσαι διατεθειμένος να δώσεις για να επιτύχεις. Οι άνθρωποι που κάνουν τέτοιου είδους εκπτώσεις είναι επιρρεπείς στην απώλεια του αυτοελέγχου. Γι’ αυτό πρέπει να σκέφτεσαι πρώτα την μελλοντική ανταμοιβή και κατόπιν την στιγμιαία.
Υπάρχει μια ξεκάθαρη σχέση μεταξύ αυτοελέγχου και ποιότητας ζωής. Για να ζήσεις λοιπόν στο βέλτιστο την ζωή σου, είναι σημαντικό να αναπτύξεις αυτοέλεγχο. Για να τα καταφέρεις πρέπει να κάνεις πρακτική σε καθημερινή βάση, κάτι που ασφαλώς δεν είναι και τόσο εύκολο, ιδιαίτερα όταν παλεύεις να αλλάξεις συνήθειες πολλών ετών.
Στην συνέχεια του άρθρου θα δούμε μερικούς τρόπους για να αναπτύξεις τον αυτοέλεγχο σου.
#1. Βρες Συγκεκριμένο Σκοπό στην Ζωή σου
Ίσως, αρχικά το να έχεις έναν σκοπό δεν σου φαίνεται σχετικό με τον αυτοέλεγχο, όμως αποδεικνύεται ότι υπάρχει άμεση σχέση.
Όταν ζεις με σκοπό, ζεις με προθέσεις, δηλαδή όλα όσα κάνεις βασίζονται σε κάποιο γενικότερο σχέδιο. Έτσι η ζωή αποκτά νόημα και σημασία, κάτι που σε βοηθά να βρίσκεις κίνητρο.
Με αυτό τον τρόπο βρίσκεις την δύναμη να αναλάβεις δράση και να έρθεις πιο κοντά σε κάτι που θα σε ανταμείψει για την προσπάθεια σου.
Οι διάφοροι πειρασμοί σου φέρνουν άμεση ανταμοιβή και ευχαρίστηση, η οποία όμως αφ’ ενός δεν διαρκεί και δεν έχει νόημα και αφ’ ετέρου σε απομακρύνουν από τον σκοπό σου.
Όταν έχεις έναν συγκεκριμένο σκοπό, τότε η άμεση ευχαρίστηση που μπορεί να προκύψει από τους πειρασμούς, δεν θα έχει αποτέλεσμα σε εσένα.
Σκέψου λοιπόν πόσο σημαντικός είναι ο σκοπός σου, πώς θα σε ωφελήσει μακροπρόθεσμα και ποιες θα είναι οι θετικές εξελίξεις στην ζωή σου, όταν τον επιτύχεις, ώστε να βρίσκεις νόημα και κίνητρο και να διατηρείς τον αυτοέλεγχο σου, ώστε να παραμένεις στην τροχιά σου.
#2. Ανάπτυξε μια Διαδικασία Λήψης Αποφάσεων
Συχνά υποκύπτεις σε πειρασμούς, όταν τα πράγματα γίνουν πολύπλοκα ή όταν πρέπει να πάρεις πολλές αποφάσεις μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα. Οι δύσκολες αυτές καταστάσεις, μειώνουν τον αυτοέλεγχο και την θέληση σου.
Όλοι παίρνουμε μικρές αποφάσεις, οι οποίες μπορεί να θεωρούμε ότι δεν έχουν επίπτωση στην ζωή μας, όμως στην πραγματικότητα κάθε απόφαση έχει κάποια έκβαση και κάποια επίπτωση.
Για κάθε απόφαση που λαμβάνεις, καταναλώνεις ενέργεια και αυτό είναι κάτι που επηρεάζει και τον αυτοέλεγχο, τον οποίο δεν μπορείς να διατηρήσεις, όταν αισθάνεσαι ότι δεν έχεις ενέργεια.
Η λύση για αυτό είναι να κάνεις πρακτική στην λήψη αποφάσεων. Χρησιμοποίησε διαγράμματα ροής, μια checklist ή απλά θέσε κανόνες και ανάπτυξε ρουτίνες που θα σε βοηθήσουν να πάρεις τις αποφάσεις σου.
Η γενικότερη ιδέα είναι να μπορείς να πάρεις αποφάσεις εύκολα, γρήγορα και αυτόματα, χωρίς να καταναλώνεις πολύτιμη ενέργεια.
#3. Ανάπτυξε Αυτοπειθαρχία
Για να έχεις αυτοέλεγχο πρέπει να κάνεις πρακτική στην αυτοπειθαρχία. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εστιάζεις κάθε φορά σε ένα πράγμα, σε μια δουλειά, σε ένα καθήκον, μέχρι αυτό να επιτευχθεί.
Το να κάνεις πολλά πράγματα ταυτόχρονα ακούγεται εντυπωσιακό, όμως δεν είναι αυτός ο τρόπος λειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου και πολυδιεργαστικότητα απλά δεν υπάρχει.
Αντίστοιχα, αν έχεις κακές συνήθειες, προσπάθησε να αλλάξεις μια κάθε φορά, εστιάζοντας σε αυτήν την προσοχή σου, για να έχεις καλύτερα αποτελέσματα.
Όταν προσπαθείς να κάνεις παράλληλα πολλά πράγματα, δυσκολεύεσαι να εστιάσεις και να δώσεις το μέγιστο των δυνατοτήτων σου σε όλα και είναι εύκολο να βρεθεί κάτι που θα σε αποσπάσει και θα σε κάνει να χάσεις τον αυτοέλεγχο σου.
Αν χρειαστεί πίεσε τον εαυτό σου, μέχρι να δημιουργήσεις μια συνήθεια, που θα σε βοηθήσει να αναπτύξεις τον αυτοέλεγχο σου. Αυτό είναι κάτι που σύμφωνα με τους ειδικούς μπορεί να πάρει ως και δύο μήνες. Στην αρχή ίσως νιώθεις αδύναμος, γι’ αυτό ίσως χρειαστεί να πιεστείς λίγο.
#4. Ξεκίνησε με τα Εύκολα
Όπως ήδη είπαμε, για να αναπτύξεις τον αυτοέλεγχο πρέπει να κάνεις πρακτική. Δεν θα ξυπνήσεις μια μέρα με ανοσία σε κάθε πειρασμό!
Όπως κάθε ικανότητα, χρειάζεται πρακτική εφαρμογή και μια χρονική περίοδο ώστε να αφομοιωθεί. Είναι σημαντικό να δουλέψεις σταδιακά ξεκινώντας από τα πιο απλά και αυξάνοντας λίγο-λίγο την ικανότητα σου να αντέχεις σε ολοένα και μεγαλύτερους πειρασμούς.
#5. Πρόσεξε την Διατροφή σου
Για να έχεις αυτοέλεγχο πρέπει να είσαι στην καλύτερη δυνατή κατάσταση. Αν το σώμα σου ξεμείνει από ενέργεια, τότε θα υποκύψεις σε πειρασμούς.
Ο εγκέφαλος σου χρειάζεται καύσιμο για να λειτουργήσει σωστά και όταν αυτό το καύσιμο πλησιάζει στο τέλος του, ο εγκέφαλος αντιμετωπίζει δυσκολίες στον έλεγχο των συναισθημάτων.
#6. Φρόντισε να Ξεκουράζεσαι Επαρκώς
Όπως πρέπει να έχεις καύσιμο για να λειτουργεί ο εγκέφαλος, αντίστοιχα πρέπει να είσαι ξεκούραστος και να κοιμάσαι επαρκώς.
Ο συνεπής και επαρκής καθημερινός ύπνος θα σε βοηθήσει να ελέγξεις τις παρορμήσεις και να διατηρήσεις τον αυτοέλεγχο σου, όταν αντιμετωπίζεις στρεσογόνες καταστάσεις.
Αν έχεις προβλήματα στον ύπνο, βρες λύση, το συντομότερο. Μπορείς για παράδειγμα να αθλείσαι σε τακτική βάση.
#7. Αθλήσου σε Τακτική Βάση
Η άσκηση θα σε κρατήσει υγιή σε κάθε τομέα της ζωής σου. Εκτός από τα σωματικά οφέλη, η άσκηση προκαλεί βιοχημικές αλλαγές στον εγκέφαλο, όπως η έκκριση ενδορφινών και σεροτονίνης.
Επιπλέον, η φυσική δραστηριότητα προκαλεί αλλαγές στον εγκέφαλο που σε φέρνουν σε μια περισσότερο ήρεμη συναισθηματική κατάσταση. Όταν είσαι σε μια τέτοια κατάσταση, είσαι καλύτερα εξοπλισμένος, ώστε να ανταπεξέλθεις στις απαιτήσεις και να διατηρήσεις τον αυτοέλεγχο σου, όταν χρειαστεί.
Αν βέβαια, δεν έχεις χρόνο ή χρήματα για να πας γυμναστήριο, μπορείς πολύ εύκολα να αφιερώνεις λίγο χρόνο κάθε ημέρα, για να γυμνασθείς στο σπίτι σου, όπως μπορείς να δεις στο βίντεο που ακολουθεί, από την εκπομπή μας Apla+Andrika:
#8. Βάλε την Παρέα σου στο Παιχνίδι
Κατ’ αρχάς, πρέπει να ξέρεις ότι μπορείς να ζητήσεις βοήθεια από κάποιον, για να αντιμετωπίσεις μια δύσκολη κατάσταση.
Πέραν αυτού, όταν γνωρίζεις ότι υπάρχει κάποιος που σε «ελέγχει» για την πρόοδο σου, είναι πιο εύκολο να κρατηθείς και να μην υποκύψεις στους πειρασμούς. Γνωστοποίησε στους φίλους σου τον στόχο σου και βάλε τους στο παιχνίδι.
Αν για παράδειγμα, θέλεις να μάθεις να κρατάς τον αυτοέλεγχο σου και να μην πίνεις πολύ, τότε πες το στους φίλους σου και κανονίστε η επόμενη έξοδος σας να είναι κάπου, όπου δεν σερβίρονται ποτά.
#9. Κάνε την Έρευνα σου
Όταν πρόκειται για τον αυτοέλεγχο, η γνώση είναι δύναμη. Ότι και αν είναι αυτό που αντιμετωπίζεις, κάνε το προτεραιότητα και προσπάθησε να το μάθεις όσο καλύτερα μπορείς.
Διάβασε σχετικά βιβλία και άρθρα, βρες ανθρώπους που έχουν περάσει από ίδιες καταστάσεις και χρησιμοποίησε την εμπειρία τους σαν οδηγό για το τι να κάνεις και τι να αποφύγεις.
Όντας πληροφορημένος, θα είσαι προετοιμασμένος για καθετί που μπορεί να συμβεί.
Η θέληση σου και η ικανότητα σου για αυτοέλεγχο δεν έχουν μέτρο, αρκεί το σώμα και το πνεύμα σου να είναι στην καλύτερη δυνατή κατάσταση, να έχεις ενέργεια και να είσαι ξεκούραστος, ώστε να μπορείς να εστιάσεις στον σκοπό σου και να ανταπεξέλθεις στις δυσκολίες.
Τα επόμενα καλύτερα άρθρα που μπορείς να διαβάσεις:
- Πως ο Εγκέφαλος Δημιουργεί και Σπάει Συνήθειες
- Μην Αφήσεις Κανέναν να σε Κάνει να Πιστέψεις πως δεν Είσαι Αρκετός
Επιθυμείς να μάθεις περισσότερα μυστικά για τον αυτοέλεγχο; Δες εδώ.
Καλή συνέχεια
