Τα reality show, όπως το survivor γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλή και έχουν τεράστια νούμερα τηλεθέασης, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών της κρίσης και της περιόδου του κορωνοϊού.
Το κοινό σε αυτές τις εκπομπές καλείται να συμμετέχει ποικιλοτρόπως, είτε ψηφίζοντας τον νικητή που επιθυμεί, είτε να ψηφίσει μια δοκιμασία που θα ήθελε να εκτελέσουν οι συμμετέχοντες ή απλά να συζητήσει για τα τεκταινόμενα στο παιχνίδι.
Όσα περιγράφονται στο 1984, το μνημειώδες έργο επιστημονικής φαντασίας του Όργουελ, γραμμένο το 1949, έχουν φτάσει να αποτελεί στην εποχή μας όχι μόνο μέρος της καθημερινής ζωής, αλλά και εμμονή, για αρκετούς ανθρώπους.
Βέβαια, η ανάγκη του ανθρώπου να ασχολείται με τη ζωή των άλλων δε γεννήθηκε στην εποχή μας.
Ανέκαθεν οι άνθρωποι αρέσκονταν στο να κουβεντιάζουν σχετικά με τους γύρω τους, να δημιουργούν ίντριγκες και να ανταγωνίζονται ο ένας τον άλλον.
Η διαφορά είναι ότι πλέον οι άνθρωποι που γίνονται αντικείμενο σχολιασμού το κάνουν με τη θέληση τους, επιτρέποντας την καταγραφή της ζωής τους μπροστά στις κάμερες, συμμετέχοντας σε εκπομπές, όπως το Survivor.
Παράλληλα, σε συνθήκες όπως αυτές που ζήσαμε τελευταία, με κοινωνική απομόνωση και καραντίνα, η παρακολούθηση ενός κοινού ψυχαγωγικού προγράμματος στην τηλεόραση παρουσίασε σημαντικότατη αύξηση.
Μεγάλο μέρος του πληθυσμού στράφηκε προς τις συνδρομητικές πλατφόρμες, παρακολουθώντας σειρές και ταινίες on demand, ενώ άλλοι παρέμειναν πιστοί στην τηλεόραση, η οποία συνεχίζει να αποτελεί ένα βασικό μέσο ενημέρωσης, αλλά και ψυχαγωγίας.
Πώς φτάσαμε στο τελευταίο Survivor
Πρώτο reality show που προβλήθηκε ποτέ ήταν το Candid Camera, το 1984.
Σε αυτό το show απλοί άνθρωποι βρίσκονταν αντιμέτωποι με διάφορες περίεργες ή αστείες καταστάσεις και οι αντιδράσεις τους καταγράφονταν από κρυφές κάμερες.
Η μεγάλη έκρηξη όμως έλαβε χώρα στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές του 2000, με εκπομπές όπως το Big Brother, το Idol και φυσικά το Survivor.
Εκείνη την εποχή περίπου (αρχές της δεκαετίας του 2000) τα πρώτα reality έκαναν την εμφάνιση τους και στη χώρα μας
Οι υπεύθυνοι προγραμμάτων σε μια προσπάθεια να κρατήσουν αμείωτο το ενδιαφέρον των τηλεθεατών και να προσελκύσουν το κοινό, ήδη από το 2001 και στα χνάρια των τηλεοπτικών καναλιών του εξωτερικού, παρουσίασαν και στην Ελλάδα reality, με πρώτο το Big Brother.
Όμως, δεν ήταν μόνο αυτό.
Τα χρόνια πέρασαν και τα διάφορα reality παιχνίδια-εκπομπές διαδέχονταν το ένα το άλλο.
Από talent shows και reality μόδας, έως το πολύ γνωστό survivor, οι τηλεθεατές παρακολουθούσαν και συνεχίζουν να παρακολουθούν μανιωδώς αυτές τις εκπομπές.
Εκπομπές, όπως το survivor, όχι μόνο απέκτησαν μεγάλη θεαματικότητα, αλλά έγιναν και αντικείμενα κριτικής, άλλοτε θετικής και άλλοτε αρνητικής.
Ένα από τα πιο σημαντικά αρνητικά είναι ότι οι θεατές απολαμβάνουν τις εκπομπές βασιζόμενοι συχνά στην ταπείνωση των συμμετεχόντων.
Μάλιστα, έχουν διεξαχθεί πολλές πανεπιστημιακές έρευνες σχετικά με το τι μας τραβάει στα reality, όμως τα αποτελέσματα τους μοιράζονται σε δύο πόλους.
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η αποδοχή των reality καθοδηγείται από θετικά συναισθήματα, όπως η ενσυναίσθηση και η συμπόνια.
Άλλοι ισχυρίζονται ότι οι θεατές οδηγούνται από μια επιθυμία να εισβάλουν στη ζωή των άλλων και να τους δουν στις πιο ιδιωτικές, ακόμη και στις πιο ντροπιαστικές στιγμές τους.
Η υψηλή θεαματικότητα του Survivor
Το πρώτο Survivor έλαβε χώρα το 2003 και είχε μεγάλη απήχηση.
Η σημερινή είναι η τρίτη του εκδοχή και έχει ακόμη μεγαλύτερη τηλεθέαση, η οποία φτάνει σε πρωτοφανή ύψη, με ποσοστά που ξεπερνούν ακόμη και το 75%.
Η ειδοποιός διαφορά σε σχέση με τις προηγούμενες εκδόσεις είναι ότι πλέον όσα συμβαίνουν στο παιχνίδι σχολιάζονται όχι μόνο από τηλεοπτικές εκπομπές, αλλά και από τους θεατές, μέσω των κοινωνικών μέσων.
Έτσι, μπορεί μια ατάκα που θα ειπωθεί να γίνει γρήγορα δημοφιλής ή κάτι που θα συμβεί στο παιχνίδι να γίνει “viral”.
Ταυτόχρονα, μπορεί κάθε θεατής με μεγάλη ευκολία να εκφέρει άποψη και να έρθει σε αντιπαράθεση με εκείνουν που υποστηρίζουν κάποιον άλλον παίκτη και έτσι το παιχνίδι, γίνεται με ενεργό τρόπο μέρος της ζωής μας.
Η κατάσταση αυτή βέβαια εντείνεται, όταν βρισκόμαστε υπό συνθήκες καραντίνας ή όταν δεν έχουμε την οικονομική δυνατότητα να κυκλοφορήσουμε έξω.
Από την άλλη, η ίδια η τηλεόραση δεν παρέχει άλλες ενδιαφέρουσες επιλογές.
Δεν υπάρχει κάποια σατιρική εκπομπή, ούτε προβάλλονται ενδιαφέρουσες σειρές και όσες προβάλλονται είναι συχνά φθηνές παραγωγές, που δεν έχουν καμία σχέση με ανάλογες παραγωγές του παρελθόντος ή με σειρές που προβάλλονται σε συνδρομητικά κανάλια.
Επιπλέον, η παραγωγή εκπομπών, όπως το survivor, αποτελεί για τους τηλεοπτικούς σταθμούς μια σίγουρη επένδυση, καθώς με λίγα χρήματα, μπορούν να εξασφαλίσουν υψηλή τηλεθέαση και επομένως, υψηλότερα κέρδη.
Γιατί εθιζόμαστε στα reality
Οι παίκτες που λαμβάνουν μέρος στο Survivor ή σε κάποιο άλλο reality αποσκοπούν στο κέρδος και στην αναγνωρισιμότητα.
Για τους τηλεθεατές όμως τα πράγματα διαφέρουν.
Αυτοί δεν έχουν κάποιο ιδιαίτερο κέρδος.
Ας δούμε λοιπόν γιατί παρακολουθούμε με τόσο πάθος παιχνίδια σαν το Survivor.
#1. Παρακολουθούμε από την κλειδαρότρυπα!
Για τους θεατές ο κύριος παράγοντας είναι φυσικά η ψυχαγωγία και η ικανοποίηση της ανάγκης τους να παρακολουθήσουν τη ζωή των άλλων.
Στο survivor και στα άλλα reality ο θεατής παρακολουθεί δραστηριότητες και σχέσεις ατόμων, όπως αυτές θα εξελίσσονταν στην πραγματική ζωή.
Παρακολουθώντας ένα reality show όμως, πάνε και ένα βήμα παραπέρα.
Όχι μόνο παρακολουθείς τη ζωή κάποιου, αλλά μπορείς να την επηρεάσεις κατά κάποιο τρόπο, αλλά και να τον κρίνεις, ψηφίζοντας για παράδειγμα για την αποχώρηση του.
Στο νούμερο 1 ελληνικό podcast για άντρες Apla+Andrika έχουμε συζητήσει διεξοδικά το θέμα των εθισμών και των εξαρτήσεων.
Δες το σχετικό επεισόδιο παρακάτω.
#2. Ξεχνιόμαστε από τα προβλήματά μας
Όλος ο κόσμος έχει προβλήματα και αναζητά τρόπους να ξεχαστεί από αυτά, έστω και για λίγο.
Παρακολουθώντας survivor αφήνουμε για λίγο στην άκρη τα προβλήματα μας και νιώθουμε ότι ξεφεύγουμε από αυτά.
Βέβαια, αυτό μπορεί να μας καταστήσει ανίκανους να αναλογιστούμε τα πραγματικά μας προβλήματα και να αρχίσουμε να δημιουργούμε στη ζωή μας προβλήματα άλλης φύσεως.
Για παράδειγμα, ιδιαίτερα άτομα μικρότερης ηλικίας, να αναπτύξουν λανθασμένα πρότυπα, βάσει της εικόνας που προσπαθούν να προβάλλουν οι εκάστοτε συμμετέχοντες.
Έτσι, ίσως χάνουν την ουσία των πραγματικά σοβαρών προβλημάτων της ζωής τους.
#3. Ταυτιζόμαστε με τους παίκτες
Οι παίκτες του Survivor είναι κατά κύριο λόγο καθημερινοί, άσημοι άνθρωποι, όπως οι θεατές της εκπομπής.
Έτσι, είναι πιο εύκολο για τον θεατή να ταυτιστεί με τον παίκτη που συμπαθεί, αλλά και να συγκρίνει με αυτόν τον εαυτό του.
Ταυτόχρονα, τα πράγματα στο παιχνίδι είναι απλά, δεν χρειάζονται γνώσεις (πολιτικής για παράδειγμα) για να γίνουν κατανοητά και αυτό καθιστά ακόμη πιο εύκολη την ταύτιση.
Ο θεατής χαίρεται με τη νίκη του αγαπημένου του παίκτη, αλλά και στεναχωριέται με την ήττα του.
Εδώ βέβαια έρχεται το εύλογο ερώτημα, κατά πόσο αυτή η ταύτιση είναι καλή ή όχι.
Σύμφωνα με μερικές έρευνες, αυτή η ταύτιση δημιουργεί μη ρεαλιστικές προσδοκίες και κάνει τον θεατή να πιστεύει ότι η ζωή του θα είναι όπως η ζωή που προβάλλουν οι παίκτες στην τηλεόραση.
Από την άλλη όμως, όταν βλέπουμε κάποιον άνθρωπο με παρόμοιο υπόβαθρο με εμάς να κάνει κάτι αξιοσημείωτο στην τηλεόραση, δεν είναι για εμάς ένα κίνητρο και κάτι που μας δείχνει ότι ίσως θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι ανάλογο;
#4. Νιώθουμε ανώτεροι
Οι κόντρες, ο ανταγωνισμός, οι ίντριγκες και οι συγκινήσεις μέσα στο Survivor είναι που κρατούν το ενδιαφέρον των τηλεθεατών αμείωτο.
Όταν ο θεατής παρακολουθεί εξ αποστάσεως τον πόνο και την αγωνία των παικτών, αισθάνεται ότι βρίσκεται σε πλεονεκτική και ανώτερη θέση.
Ιδιαιτέρως όταν λάβουμε υπ’ όψιν το γεγονός ότι με την ψήφο του μπορεί να επηρεάσει την έκβαση του παιχνιδιού.
#5. Βρίσκουμε θέμα συζήτησης
Μια μεγάλη αλήθεια είναι ότι πολύς κόσμος εθίζεται με το survivor και τα άλλα reality, επειδή του παρέχουν θεματολογία για συζήτηση.
Μπορούν να συζητήσουν για το τελευταίο επεισόδιο του αγαπημένου τους reality με τους φίλους ή τους συναδέλφους τους, οι οποίοι παρακολουθούν και εκείνοι μανιωδώς!
Βέβαια, συζητώντας για το survivor δεν θα δημιουργήσεις σεξουαλική έλξη με μια γυναίκα.
Τσέκαρε το βίντεο του Θέμη που ακολουθεί, για να μάθεις θέματα που αυξάνουν τη σεξουαλική έλξη.
Κλείνοντας:
Τα reality συναρπάζουν τον θεατή, κρατούν την προσοχή του, δημιουργούν συμπάθειες (και αντιπάθειες).
Απευθύνονται σε ανθρώπους κάθε ηλικίας, ενώ δεν απαιτούν κάποια ειδική ή εξειδικευμένη γνώση.
Θα λέγαμε ότι αποτελούν έναν εύκολο και ανάλαφρο τρόπο ψυχαγωγίας και χαλάρωσης για τον θεατή.
Το Survivor έχει γίνει εμμονή για αρκετούς ανθρώπους και υπάρχουν σημαντικοί λόγοι για τους οποίους αυτό συμβαίνει.
Θέλεις να ξεκινήσεις το ταξίδι σου στην αυτοβελτίωση; Κάνε κλικ ΕΔΩ.
